Kunstenaars van het zegel

Joseph Vürtheim (1808-1900)

Vürtheim was een Duitse lithograaf die in Nederland werkte bij achtereenvolgens het Algemeen Handelsblad, De Nieuwe Rotterdamsche Courant en de Adresboeken Rotterdam. Hij ontwierp postzegels en fiscale zegels voor de Nederlandse overheid. 

Van zijn hand zijn de plakzegels met emissies in 1870, 1875 en 1885.

Voorbeelden van de postzegels, ontworpen door Joseph Vürtheim

Victor de Stuers (1843-1916)

Victor de Stuers werd aan de Leidse Schilder- en Tekenacademie Ars Aemulae Naturae opgeleid en werkte als etser en lithograaf. Hij had ook rechten gestudeerd en is bekender geworden als bestuurder dan als kunstenaar. Hij was onder andere hoofd van de afdeling Kunsten & Wetenschappen op het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Tweede Kamerlid. Hij wordt beschouwd als de oprichter van de Nederlandse monumentenzorg. 

De Stuers ontwierp plakzegels, die in 1885 werden uitgegeven

Sjoerd de Roos (1877-1962)

Sjoerd de Roos begon op 18-jarige leeftijd aan de avondopleiding van de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam. Hij werkte als schilder, tekenaar, graficus, typograaf en meubelontwerper én hij ontwierp de fiscale zegels voor de consulaire dienst van het Ministerie van  Buitenlandse Zaken in 1924.

Hendrik Seegers (1878-1956)

Hendrik Seegers werkte als graveur, tekenaar en etser. Hij ontwierp voor de Nederlandse overheid onder andere postzegels en in 1917 statistiekzegels en in 1929 hypotheekzegels.

 

Jacob Jongert (1883-1942)

Jacob Jongert, altijd afgekort tot Jac., was een modernist. Dat is goed te zien aan zijn bekendste werken, de verpakkingen voor Van Nelle. Hij was grafisch ontwerper, glaskunstenaar, reclametekenaar, etser, graficus, schilder, lithograaf en interieurontwerper. Daarnaast vond hij ook nog de tijd om van 1918 tot 1940 hoofddocent van de afdeling Decoratieve Kunsten en Kunstnijverheid te zijn aan de Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen in Rotterdam.

Jongert heeft ook voor Joh. Enschedé, de vaste drukker van de overheid, gewerkt. In 1919 werd hem gevraagd om enkele ontwerpen voor rentezegels te maken. Daarna verscheen van zijn hand een serie luchtpostzegels (1929) en een bankbiljet (1930).

Hij ontwierp ook de zogenaamde rentezegels.

In 2009 wijdde museum Boijmans van Beuningen een tentoonstelling met catalogus aan het veelzijdige werk van Jac. Jongert. 

 

André van der Vossen (1893-1963)

André van der Vossen heeft in 1933 het omzetbelastingzegel ontworpen, favoriet van velen. Het ontwerp, niet de belasting.

Ook tijdens de Duitse bezetting werkte Van der Vossen voor de overheid. Zo ontwierp hij in 1943 een rentezegel voor de nationaalsocialistische Nederlandse Arbeidsdienst.

Het werd hem niet nagedragen, want hij ontwierp ook het nieuwe geld, dat na de grote geldzuivering van minister Lieftinck in oktober 1945 in gebruik werd genomen. 

Hij was kunstenaar, grafisch ontwerper, typograaf en beeldhouwer.

Het Stedelijk Museum Schiedam organiseerde in 1992 een tentoonstelling over het werk van Van der Vossen. Zijn vrije werk is al tijdens zijn leven op meerdere plaatsen geëxposeerd. 

Meer lezen over André van der Vossen?
Bekijk hier de Impost

Chris van der Hoef (1875-1933)

Chris van der Hoef was beeldhouwer, graficus, ontwerper, medailleur, keramist, siertekenaar, etser, lithograaf, kortom een veelzijdige kunstenaar. Hij volgde van 1888 tot 1893 de avondcursus beeldhouwen aan de Amsterdamse Teekenschool voor Kunstambachten. Na afronding van de opleiding werkte hij in het atelier van de bekende beeldhouwer Lambertus Zijl. Van der Hoef richtte met Zijl in 1898 de fabriek Amstelhoek op, waar Van der Hoef de leiding kreeg over de aardewerkafdeling. Na het failliet van Amstelhoek, in 1903, ontwierp hij voor De Woning, een modern bedrijf voor kunstnijverheid. De Sphinx in Maastricht en plateelbakkerij Zuid-Holland in Gouda voerden zijn keramische ontwerpen uit. Hij maakt ook ontwerpen voor zilveren voorwerpen voor Begeer en Gero.

Van der Hoef werkte ook voor de Nederlandse overheid. Van 1925 tot 1934 ontwierp hij een serie rijwielbelastingmerken, ook een vorm van zegel, als betalingsbewijs voor de rijwielbelasting. Zijn stijl sluit aan bij de Art Déco.

Als medailleur ontwierp hij de penning voor het Nationaal Crisis Comité in 1931 en in 1936 de devaluatiepenning. 

Johan C. Wienecke (Johannes Cornelis 1872-1945)

Johan C. Wienecke was van oorsprong een Duitse beeldhouwer, medailleur, stempelgraveur en ontwerper. Toen hij 16 jaar oud was, begon hij al aan de Kunstnijverheidsschool Quellinus in Amsterdam. Hij studeerde en werkte van 1894 tot 1900 aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen, de Académie des Beaux Arts in Brussel en de Académie Julian in Parijs. Na voltooiing van zijn studies keerde hij terug naar Nederland. 

Zijn ontwerpen die het meest in omloop zijn geweest, zijn voor het ‘oude’ geld. 

In de collectie van het Belasting & Douane Museum bevinden zich penningen, plaquettes en rijwielbelastingmerken van de hand van Wienecke. 

In 1924 maakte hij al een ontwerp voor een ‘fietsplaatje’. 

Het oudste rijwielbelastingmerk naar ontwerp van Wienecke in de collectie van het museum dateert van 1930. Wienecke bleef de vaste ontwerper totdat de Duitse bezetter de rijwielbelasting afschafte.