Smokkel tijdens Napoleon
5 juni 2021 - 9 januari 2022
Deze kleine tentoonstelling geeft een blik in de Franse tijd van ons land. Tussen 1795 en 1814 kwam Nederland onder toenemende Franse invloed en heerschappij: Bataafse Republiek 1795, Koninkrijk Holland 1806 en de periode dat heel Holland was ingelijfd bij het Franse keizerrijk vanaf 1810.
In 1806 stelde Napoleon zijn broer Lodewijk Napoleon Bonaparte aan als Koning van Holland en in datzelfde jaar voerde Napoleon het Continentaal stelsel in, waarbij alle handel met Engeland werd verboden. Speciale aandacht is er in deze tentoonstelling voor de grootschalige smokkelactiviteiten als antwoord op Napoleons handelsblokkade.
Aan de hand van prenten en schilderijen van smokkeltaferelen en (politieke) hoofdrolspelers uit deze tijd en andere objecten nemen we u mee naar dit stukje geschiedenis van Nederland. Ook de Franse invloed op ons bestuur, belastingen en de douane komen aan bod.
Vast een kijkje nemen achter de schermen van “Smokkel tijdens Napoleon?” Bekijk de video en ontdek ook welke rol Rotterdam heeft gespeeld bij de smokkelactiviteiten.
Continentaal stelsel en smokkel
De handelsblokkade, economische oorlogsvoering, waarmee Napoleon hoopte Engeland tot vrede te dwingen, was geen succes. Op grote schaal werd de blokkade ontdoken. Zo smokkelden veel vissers goederen vanuit Engeland, vooral via de haven van Rotterdam. En koopvaardijschepen voeren onder neutrale vlag toch de Hollandse havens in en uit.
Centraal bestuur en diensten
Naar Frans voorbeeld werd het bestuur hervormd en gecentraliseerd. Een aantal landelijke bestuursdiensten opgezet, zoals het Kadaster, de Waarborg en de Burgerlijke Stand. In 1806 werd ook een landelijk belastingstelsel ingevoerd door minister Gogel van Financiën. De Convooyen & Licenten werden vervangen door hoge ‘Franse’ invoerrechten en de administratie en controlediensten, de zogeheten Admiraliteiten, werden hervormd tot een Douane.
Douane en controle
Om te controleren of de blokkade ook werd uitgevoerd, werd een douane-systeem opgezet. Eerst werden controle posten bemand door Franse douaniers en later door de Nederlandse Douane naar Frans voorbeeld. Niet alleen de landsgrenzen maar ook de kustlijn moest bewaakt worden. Om die reden wordt het Continentaal Stelsel ook wel het Douane-stelsel genoemd. In 1810 werden de douanecontrole en handhaving enorm verscherpt. Het Continentale Stelsel werd speerpunt van Napoleons beleid. Maar het lukte Napoleon niet om de smokkel op de Noordzee te stoppen.
