Het favoriete object van Frans Fox, directeur

Schilderij Thérèse Schwartze

Eigenlijk zijn alle objecten in ons museum mij even lief. Een voorkeur uitspreken voor een bepaald object is dan ook lastig. Uiteindelijk heb ik gekozen voor een kunstobject. Want ook kunst heeft een sterke link met het thema van dit museum: de geschiedenis van de Nederlandse belastingen. Het museum beheert, naast cultuurhistorische objecten, een mooie gevarieerde kunstcollectie, van 17e -eeuws zilversmeedwerk tot moderne installaties, van historische portretten tot een prenten‘boek’. Eén van de schilderijen uit onze collectie die mij zeer aanspreken, is het schilderij van Thérèse Schwartze, een portret van Harte van Tecklenburg uit 1913. In het boek ‘Haar klant was koning’, schrijft Cora Hollema over Thérèse Schwartze:”De schijnbaar moeiteloze virtuositeit van de geflatteerde, elegante portretten leidde in het sobere Nederland tot flink wat kritiek. Ook haar actieve rol in het publieke, bestuurlijke en culturele leven en de hoge prijzen die zij kon bedingen, lokten reacties uit. Aan het Nederlandse hof was zij kind aan huis. Ondanks jaloezie en verbijstering, wist zij haar status van veelgevraagd portrettiste van de Nederlandse elite tot aan haar dood in 1918 te bestendigen. Nationaal en internationaal verwierf zij grote faam en verdiende miljoenen aan haar kunstwerken”.

We zien werken van haar terug in het Rijksmuseum, het Joods Historisch Museum en Museum Amsterdam. Eén van haar kunstwerken is in het bezit van ons museum en was te zien in de Galerij der Groten. Het is het portret van mr. J.J.I. Harte van Tecklenburg (1853 –1937). Het toont de Minister van Financiën van 1901 – 1905 en lid van de Raad van State van 1908 – 1934, in ambtskostuum. Harte van Tecklenburg bracht tijdens zijn ministerschap enkele wetten tot stand inzake verlenging van het octrooi voor De Nederlandsche Bank, intrekking van muntbiljetten en navordering van vermogensbelasting. Hij stelde tevergeefs een wijziging van de Loterijwet voor, waarin werd voorgesteld de Staatsloterij af te schaffen, ter beteugeling van de speelzucht. Het schilderij is een prachtig tijdsbeeld, mooi en helder van kleur met een fraai ambtskostuum als eyecatcher. Het schilderij is nauw verbonden met de belastinggeschiedenis, niet alleen vanwege het ministerschap van Harte van Tecklenburg, maar ook vanwege zijn ambtskostuum. Een kwetsbaar en prachtig collectie-onderdeel van ons museum, puur maatwerk. Ook ik heb een ambtskostuum dat, weliswaar iets minder fragiel en machinaal gefabriceerd, in de toekomst tot de historische collectie uniformen zal behoren. Wat is modern, wat wordt historisch? Iets van die continuïteit herkende ik in Thérese’s Harte.